Στο «Πατριωτισµός και Αριστερά» ο Ν. Κοτζιάς αποκαθιστά την έννοια του πατριωτισµού και τη θέτει σε ορθολογικές-ριζοσπαστικές βάσεις. Πρόκειται για ζήτηµαθεµελιακό στην Ελλάδα «Αποικία Χρέους», που τελεί υπό τη σκιά µνηµονιακών πολιτικών και διεθνούς επιτροπείας. Ο πατριωτισµός δεν µπορεί να εγκαταλειφθεί στον εθνικισµό της συντήρησης. Συνδέεται µε την αριστερά, σε αντίθεση µε όσα πιστεύει ένα κοµµάτι της που αυτοπροσδιορίζεται ως «µη πατριωτικό».

Ο συγγραφέας εξηγεί πώς γεννιέται το έθνος και ο εθνικισµός. Υποβάλλει σε αυστηρή κριτική τον αντιδραστικό εθνικισµό, που προωθεί την πολιτική αποκλεισµού των αδύναµων και των πολιτικά διαφορετικών µε την υποταγή στους ισχυρούς της Δύσης.

Εθνικισµός, πατριωτισµός, διεθνισµός και κοσµοπολιτισµός, υποστηρίζει ο Ν. Κοτζιάς, είναι έννοιες και θεµατικές ενός εκτεταµένου πεδίου κοινωνικών αγώνων, οι οποίοι αφορούν στη νοηµατοδότηση αυτών των όρων, όπως, επίσης, στο πώς και από ποιον προσδιορίζεται το περιεχόµενο των κυρίαρχων αξιών στην κοινωνία.

Πατριωτισµόςσηµαίνει πολιτικός αγώνας για τη διαφύλαξη και ενδυνάµωση: α) των δηµοκρατικών και κοινωνικών δικαιωµάτων του λαού· β) των δικαιωµάτων και δυνατοτήτων της χώρας στο διεθνές σύστηµα. Αποτελεί βασικό κριτήριο προσδιορισµού των «εθνικών συµφερόντων» που διασφαλίζει η ενεργητική δηµοκρατική εξωτερική και αµυντική πολιτική. Πεποίθηση του συγγραφέα είναι ότι η αριστερά που νικά σε «πολιτισµικούς» αγώνες, όπως είναι αυτός του πατριωτισµού, αυξάνει τις προοπτικές επιτυχίας της. Διευκολύνεται για ευρύτερες συµµαχίες και τη συγκρότηση µιας Κυβέρνησης Σωτηρίας.